De
afvalligen: Jung, Adler, Reich en Rank
Door
de complexiteit van de psychologie ontstonden er vanaf het begin al
meningsverschillen en conflicten tussen Freud en zijn leerlingen. Dit
had als gevolg dat een aantal van Freud's bekendste volgelingen
(collega's) , al dan niet gedwongen hem verlieten en zelfstandig
verder gingen. Adler was een van de eersten die besloot om met Freud
en zijn instituut te breken. Hij begon een nieuwe school die hij
Individual psychologie noemde. Ik zal proberen de voornaamste
verschillen in het kort te belichten. Onderzocht Freud vooral de
oorzaak van neuroses en andere psychische verschijnselen, Adler had
meer belangstelling voor de patronen van de neurose en naar het doel
waar ze naar streefde. De neurose streeft volgens hem naar
superioriteit, volledigheid en volmaaktheid, maar zoekt ook naar de
zin van het leven. Dit komt voort uit een diep verlangen de enorme
aangeboren minderwaardigheidsgevoelens te compenseren. Overigens vond
hij dit niet altijd negatief, want minderwaardigheidsgevoelens kunnen
via overcompensatie tot buitengewone prestaties leiden. In
tegenstelling tot Freud die de menselijke geest vooral in partjes
verdeelde, zag Adler de mens als een samenhangend, doelgericht
systeem dat op overleving en zelfverwerkeling gericht is. Terwijl
Freud lichaam en geest in twee afzonderlijke compartimenten
verdeelde, bracht Adler de zaak weer bij elkaar door de mens te zien
als een eenheid van lichamelijke, geestelijke en sociale processen.
Volgens hem bestaat er ook geen strijd tussen bewuste en onbewuste
processen, zoals Freud beweerde, maar zijn het twee delen van één
systeem die een gezamenlijk doel hebben. Was Freud van mening dat
het ziek of gezond zijn, ongelukkig of gelukkig zijn van de mens
wordt bepaald door aangeboren eigenschappen, waaraan hij verder niets
kan doen. Adler zegt hoe de inhoud van onze aangeboren eigenschapp en
er ook uitziet, het gaat er om wat voor houding je tegenover die
inhoud aanneemt. Met andere woorden je bent wel degelijk
verantwoordelijk voor je eigen welzijn. Nog een pluspunt voor Adler
is dat hij niet zo stellig was wat betreft zijn theorie als Freud.
Hij wijst er zelfs op dat er in de individual psychologie
verschillende nuancen mogelijk zijn. Je hoeft niet verder met zijn
theorie mee te gaan dan je eigen ervaring toelaat. Freud
zag de psychische verschijnselen van een levend organisme meer als
constante eigenschappen. Het is de grote verdienste van Adler geweest
dat hij de psyche niet opvatte als iets wat statisch is, maar
dynamisch, als iets wat voortdurend in beweging is. Ook interessant
is het inzicht van Adler dat het leven en het gedrag van een
individu of zijn psyche niet zelfstandig te werk gaat, los van al het
andere, maar in samenhang met zijn omgeving. De grote wens van Adler
was de psychologie ooit in te delen vanuit een eenheidsperspectief.
